W ostatnich miesiącach, w miesiącach "kryzysu finansowego", gdzie zwykły obywatel na całym świecie odczuwa skutki "tego" zjawiska. Nadeszła pora, aby się przyjrzeć czy można było to przewidzieć. Co będzie bodźcem, czynnikiem który przyczyni się do wiary ludzi w powrót "złotych czasów"? Czy gospodarki powrócą do swojego poprzedniego poziomu?
Ekonomem nie jestem, a jedynie hobbistycznie :) przyglądam się temu i owemu. Podczas studiów jeden z moich wykładowców powiedział: "Ekonom się nie myli i ma zawsze racje. Jeżeli nie podpasuje teorii pod makro zjawiska to zrobi to pod mikro zjawiska".
Jest w tym coś prawdziwego... za kilkadziesiąt lat być może odniosę się do tych słów :)
W chwili obecnej chciałbym przedstawić wykres Kondratieff'a, który przedstawia bardzo wyraźnie i pięknie cykle koniunktury.
Kondratieff był radzieckim ekonomem, któremu Lenin kazał udowodnic, że kapitalizm spotka upadek. Po dwóch latach pracy Kondratieff doszedł do wniosku, że kapitalizm nie upada sam z siebie, ale co około 50-70 lat "regeneruje się, odradza się". Za te wnioski Mikołaj Kondratieff został rozstrzelany w 1938 roku. Jego teoria potwierdziła się zarówno w czwartym i co jeszcze ciekawsze, w 5 cyklu koniunkturalnym, gdzie podstawą rozwoju gospodarczego stały się technologie elektroniczne i informatyczne. Ich siłą napędową są innowacje i nowe technologie, które zmieniają życie gospodarcze i społeczne. Od czasu powstania gospodarki rynkowej można wskazać 5 cykli.
Spójrzmy na wykres uzupełniony przez ostatnie dziesiątki lat:
Według Kondratieff'a jeden cykl trwa 50-70 lat bo tyle żyje jedno pokolenie i po tylu latach znika strach przed kredytami, zadłużeniem.
- Pierwszy cykl trwał od końca wieku XVIII do połowy XIX. Podstawowymi innowacjami w tym okresie była maszyna parowa, mechaniczne krosna, praca w fabrykach oparta na podziale zadań. Następował szybki rozwój miast, kształtowały się nowe klasy społeczne.
- Drugi cykl rozpoczął się w połowie XIX wieku, stał pod znakiem stali i budowy kolei. Powstawała nowa infrastruktura transportowa, rozwijała się produkcja masowa.
- W trzecim cyklu podstawą przekształceń gospodarczych była elektryczność i chemia. Rozwijał się przemysł elektromaszynowy.
- Czwarty cykl rozpoczął się w USA po światowym kryzysie lat 30., a w Europie po II wojnie światowej. Podstawą rozwoju gospodarczego była motoryzacja i wydobycie ropy naftowej.
- Piąty cykl zaczął się w latach 80. XX wieku, już tradycyjnie nieco wcześniej w USA. Jego czynnikiem sprawczym była informatyka, elektronika, telekomunikacja, informacja. Po raz pierwszy podstawą rozwoju nie były surowce i energia, lecz wartości pozamaterialne.
Każdy cykl Kondratieff'a dzieli sie na 4 pory roku, każda pora trwa około 10-20 lat.
- Wiosna czyli Poprawa - po wielkim krachu i depresji, gospodarka zaczyna odżywać, zaczyna się rozwijać w sposób szybki. Daje się mało kredytów, bo ludzie po krachu nie ufają bankom i innym kredytodawcom. Bezrobocie jest w tej fazie niskie, inflacja (jeszcze) niska. Nalejlepsze inwestycje w tym okresie to nieruchomości i obligacje.
- Lato - Wzrost. Gospodarka mocno rozwinięta, dobre czasy do życia, ale inflacja rośnie coraz bardziej. Daje się coraz więcej kredytów (dlatego inflacja rośnie). Najlepsze inwestycje czasu lata to metale szlachetne i surowce (ze względu na inflacje).
- Jesień - Recesja. Ilość kredytów/długów rośnie w zastraszającym tempie. Nowo utworzone pieniądze idą w giełdę, spekulacje, dlatego najlepiej w tych czasach w nie inwestować. Strach przed długami też już minął, bo jest to nowe pokolenie. Dzięki kredytom też eksplodują ceny nieruchomości. Inwestuje się właśnie w te rzeczy, metale/surowce nie są w tym czasie dobre.
- Zima - Depresja. Zadłużenie jest tak gigantyczne, ze musi dojść do krachu. Do tej pory była to deflacja, jednak ponieważ aktualnie nie ma praktycznie walut pokrytych złotem, tym razem raczej będzie hiperinflacja. Ze względu na ogromna ilość pieniędzy cyrkulującej, ceny surowców eksplodują. Jak banka spekulacyjna (giełda, nieruchomości) pęka - padają banki, ludzie w pewnym momencie ociekają z pieniędzy w metale szlachetne. Właściwie wszyscy tracą wszystko, gospodarka pada, kilkuletnia depresja, później cykl zaczyna sie od nowa.
Obecnie
jesteśmy świadkami końca 5 cyklu - cyklu informatyki, elektroniki, informacji, telekomunikacji. W każdym jednym cyklu znajduje się lokomotywa, która ciągnie inne wagoniki, które się do niej podczepiają. Tą lokomotywą w 5 cyklu była elektronika i informatyka, która zmieniła całą gospodarkę, nasze potrzeby, społeczeństwo. Informatyzacja dotarła wszędzie, do każdej instytucji, banku, szkoły, domu. Czy handel mógłby się odbywać bez pomocy urządzeń zliczających, podróże, loty samolotami, komunikacja dzięki przenośnym telefonom. Jesteśmy zawsze i wszędzie dostępni, widzimy cały świat przed wyświetlaczem, czy ekranem, monitorem.
Co nas czeka teraz? 6 cykl?
Na początku każdego cyklu Kondratieff'a powstają
nowe innowacje, które przynoszą napęd całemu cyklowi (długiej fali). Innowacje te stają się, przyjmują postać lokomotywy dla innych wagonów, branż. Zwykle na końcu każdego cyklu Kondratieffa występowanie w innowcje cyklu następnego. Co jest w tym przypadku??? Co będzie motorem kolejnego 50-lecia? Co będzie napędzało już istniejące branże gospodarcze? Co będzie dawało pracę i pieniądze?
Warto zwrócić uwagę, że pierwsze cykle napędzane były przez rynek surowców i energię. W 5 cyklu (kończącym się) siłę posiadała elektronika, infromatyka, informacja. być może znów energia i zapotrzebowanie na nią będzie motorem następnym kilkudziesięciu lat. Ostatni cykl spowodował, że zapotrzebowanie na energię wzrosło i będzie rosnąć bo gałęzie gospodarki powstałe w 5 cyklu dalej będą się rozwijać (nowe telefony, komputery, przenośna elektronika, a nawet elektryczne samochody).
Być może to zapotrzebowanie na energię spowoduje rozwój małych źródeł energii, które będą w każdym domu bo to jest wymóg dla każdej już społeczności - bezpieczeństwo energetyczne. Budowa małych elektrowni w każym domu, być może małe biogaozownie, małe źródła wykorzystujące nasze odpady, czy małe elektrownie (np. jądrowe) wystarczające domostwu na rok. W każdym bądź razie bezpieczeństwo i zapotrzebowanie na energię jest priorytetem nr 1 dla naszego pokolenia, pokoleń które stawia w chwili obecnej pierwsze kroki, pokoleń dla których prąd jest zawsze w gniazdku, pokoleń, które miejmy nadzieję nie spotka fala "blackout'ów" i energia elektryczna/jej źródła nie staną się powodem migracji ludzi...
Pragnąc zakończyć wpis gospodarczo, odnaleziona tabela w sieci, która porównuje cechy przedsiębiorstw z początku i końca 5 cyklu:
Przedsiębiorstwo
|
Tradycyjne
|
Współczesne
|
Lokalizacja
|
- + fizyczna, np. zakład produkcyjny, magazyny, biura.
|
- + wirtualna – siedziba firmy nie jest istotna, gdyż nie tworzy korzyści dla klienta,
- + transakcje mogą się odbywać drogą elektroniczną,
- + duża rola Internetu.
|
Produkty finalne
|
- + produkty materialne, np. samochody, komputery, samoloty.
|
- + produkty usługowe,
- + produkty przemysłowe obudowane „otoczką usługową”.
|
Środki produkcji i surowce
| - + surowce naturalne,
- + półprodukty,
- + energia,
- + kapitał finansowy.
| - + wiedza,
- + kapitał intelektualny,
- + relacje między partnerami,
- + zaufanie i reputacja.
|
Sposoby pozyskiwania zasobów
| - + operacje na rynku finansowym,
- + fuzje przejęcia.
| - + pozyskiwanie kapitału intelektualnego (rekrutacja pracowników, pozyskiwanie wiedzy zewnętrznej itp.),
- + organizacja ucząca się,
- + budowa relacji i zaufania,
- + benchmarking.
|
Rynek
| - + rynek lokalny,
- + rynek globalny dostępny tylko dla największych przedsiębiorstw.
| - + rynek globalny dostępny dla niewielkich przedsiębiorstw,
- + małe bariery wejścia i wyjścia.
|
